Geneza Stylu
Styl architektoniczny znany jako "świdermajer" lub "Swidermajer” nazwany od niemieckiego słowa "Schweif" oznaczającego "skręt" lub "zakręt" (co odzwierciedla delikatne i giętkie linie charakterystyczne dla tego stylu), ukształtował się w początkach XIX wieku jako reakcja na neoklasycyzm. Kluczową postacią w jego kształtowaniu był niemiecki architekt Karl Friedrich Schinkel (1781-1841), który przyczynił się do stworzenia delikatnej formy romantycznego minimalizmu. Styl ten jest charakterystyczny dla XIX-wiecznej architektury, zwłaszcza w obszarze Niemiec, Polski i krajów bałtyckich.
Cechy Stylu Świdermajer
Romantyczny minimalizm: Świdermajer oznacza odejście od neoklasycznej surowości na rzecz romantycznego, minimalistycznego podejścia do architektury.
Elementy architektury klasycznej: choć odrzuca monumentalność neoklasycyzmu, świdermajer zachowuje elementy klasyczne, interpretując je w bardziej delikatny sposób.
Łączenie stylów historycznych: charakterystyczne jest zestawianie różnych stylów historycznych w jednym projekcie, często łącząc elementy gotyku, renesansu i baroku.
Formy gięte, skręcone i inspiracje naturą: styl ten charakteryzują delikatne linie, gięte formy i inspiracje naturą, widoczne w ornamentach roślinnych.
Rzemiosło artystyczne: podkreśla się jakość wykonania detali, wpisując się w ducha romantyzmu i ruchu sztuki i rzemiosła.
Świdermajer w polskiej architekturze
W Polsce styl świdermajer był szczególnie popularny w pierwszej połowie XIX wieku. Przykłady tego stylu można znaleźć w architekturze miast takich jak Warszawa, Gdańsk, czy Toruń. Zamek w Kórniku, Pałac Branickich w Białymstoku czy Kościół św. Anny w Warszawie to tylko kilka przykładów, gdzie elementy świdermajer są wyraźnie widoczne. Otwock, miejscowość z bogatą historią, również przyjął styl świdermajer, który widoczny jest w wielu tamtejszych budowlach.
Świdermajer w Otwocku
W Otwocku, urokliwym mieście na wschód od Warszawy, można odnaleźć kilka budynków utrzymanych w stylu świdermajer. Jednym z nich jest Willa Edwarda Herstta przy ul. Warszawskiej 39, reprezentująca charakterystyczne cechy tego stylu.
Gałczyński i Świdermajer - "Te wille, jak wójt podaje, są w stylu "świdermajer"
Otwock ma szczególną więź z poetą Konstantym Ildefonsem Gałczyńskim, który urodził się i mieszkał w tym mieście. Choć Gałczyński był poetą, a nie architektem, jego działalność artystyczna odzwierciedlała także ducha romantyzmu i fascynację historią, co było zgodne z estetyką świdermajer. Co więcej, żartobliwe określenie zastosowane przez poetę w wierszu Wycieczka do Świdra na stałe przylgnęło do charakterystycznej zabudowy Otwocka i pobliskich miejscowości.
Podsumowanie
Świdermajer to styl architektoniczny, który w Polsce i Niemczech zachwyca elegancją oraz fascynującym połączeniem romantyzmu, minimalizmu i historyzmu. Jest to architektura pełna delikatności i subtelności. Jego wpływ na krajobraz architektoniczny XIX wieku jest niezaprzeczalny, a do dziś możemy podziwiać wiele wspaniałych budowli utrzymanych w tej stylistyce. W Otwocku, podobnie jak w innych miejscach, możemy nadal podziwiać piękno tego unikalnego nurtu, a jednocześnie odczuwać związek z dziedzictwem Gałczyńskiego, którego twórczość i miłość do miasta przyczyniły się do jego kulturalnego bogactwa.
